Kesme işareti, Türkçede özel isimlere, kısaltmalara ve sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılan önemli bir noktalama işaretidir. Bu işaret, yazılı dilde anlamın netleşmesini sağlar ve doğru kullanıldığında metnin okunabilirliğini artırır.
—
Kesme İşareti Nedir?
Kesme işareti (‘) veya apostrof, kelimenin köküne ek getirilirken, bu ekin kelimenin anlamını değiştirmemesi için araya konulan bir işarettir. Özellikle özel isimlere, kısaltmalara ve sayılara getirilen eklerin ayrılmasında kullanılır. Bu kullanım, dilin doğru ve anlaşılır olmasını sağlar.
—
Nerelerde Kullanılır?
1. Özel İsimlere Gelen Eklerde:
Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır. Örneğin:
Ali’nin, Ahmet’in, İstanbul’dan, Türkiye’ye
2. Kısaltmalara Gelen Eklerde:
Kısaltmalara getirilen ekler de kesme işaretiyle ayrılır. Örneğin:
TBMM’nin, TDK’nin, ABD’de
3. Sayılara Gelen Eklerde:
Sayılara getirilen ekler de kesme işaretiyle ayrılır. Örneğin:
1985’te, 5’inci, 9,65’lik
4. Harflere ve Sembollere Gelen Eklerde:
Harflere ve sembollere getirilen ekler de kesme işaretiyle ayrılır. Örneğin:
A’nın, B’nin, cm’den
5. Şiirlerde Ölçü Gereği Düşen Heceyi Göstermek İçin:
Şairler, ölçü gereği düşen heceleri göstermek için kesme işareti kullanır. Örneğin:
“Güzelliğin on par’etmez”
—
Nerelerde Kullanılmaz?
1. Yapım Ekleri ve Çoğul Ekleri:
Özel isimlere getirilen yapım ekleri ve çoğul ekleri kesme işaretiyle ayrılmaz. Örneğin:
Ankaralı, Türkçe, Almanlar
2. Kurum ve Kuruluş Adlarına Gelen Ekler:
Kurum ve kuruluş adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılmaz. Örneğin:
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne, Türk Dil Kurumu’ndan
3. Unvan ve Akrabalık Bildiren Kelimeler:
Kişi adlarından sonra gelen unvan ve akrabalık bildiren kelimeler kesme işaretiyle ayrılmaz. Örneğin:
Ali Bey’e, Ayşe Hanım’dan
—
Örnek Cümleler
Ali’nin yeni aldığı kitap çok ilginç.
TBMM’nin yeni yasası kabul edildi.
Dün 1985’te doğmuş.
Saat 9’u 15 geçiyor.
“Güzelliğin on par’etmez” dizesi çok anlamlı.
—
Sonuç
Kesme işareti, Türkçede anlamın doğru bir şekilde aktarılmasında önemli bir rol oynar. Doğru kullanıldığında yazılı dilin kalitesini artırır ve okuyucunun metni daha kolay anlamasını sağlar. Bu nedenle, kesme işaretinin doğru kullanımı dilin inceliklerini korumak açısından büyük önem taşır.